Motor Termostatı Montajı

Arıza yaptığı zaman motorda ciddi arızalara sebep olabileceği gerekçesi ile vosvosların termostatı zaman içinde sökülüp atılmış. Kimi usta daha garanti olması için tüm sistem söküp atmış, kimisi ise sadece ısıya göre şişip inen termostat körüğünü iptal ederek motoru sürekli soğutma konumuna sabitlemiş. Nadiren herşeyi üzerinde fakat devredışı kalmış (arızalanmış) termostatlı vosvoslar var. İzmir'de yüzlerce vosvos inceledim, sayı olarak sadece 5 vosvosta termostatın sökülmemiş olduğunu gördüm. Bunlardan sadece 1 tanesi çalışır durumdaydı ki sonradan öğrendim o da kısa bir süre önce iptal edilmiş motoru indirildiğinde

Kışın motorum kısa mesafelerde ısınmıyordu, yağ ısısı 60-70C civarında oluyordu ki yağ bu ısıda görevini iyi yapamaması söz konusu, kalorifer de istediğim randımanı vermiyordu. Portakal'ın da termostatı tamamen iptal edilmişti. Bu kış motorun da kabinin de kısa sürede ısınması için harakete geçmeyi kafaya koydum. Havalar iyice soğumadan işe giriştik. Normalde bu tip bir iş için motor indiriliyor fakat motoru indirmeden de yağabileceğimizi biliyordum.

Motoru indirmeden davlumbazı dışarı alabilmek için kaputu menteşeleri ile birlikte dışarı aldık.



Davlumbaz çıkması için karbüratörü de sökmek gerekiyor. Davlumbazın arkasında radyatör sacı var 2 parça, onlar da sökülüyor eğer motor 1970 modelden yeni 1300/1600 ise. Şarj dinamosu bağlantıları, kelepçesi, kayışı, bobin bağlantıları, radyatör arkasındaki vida, davlumbazın yanlarında 1er 13mm somun gevşetilerek davlumbaz dışarı alınıyor. Davlumbaz dışarı alınırken radyatöre hasar vermemek için dikkatli olmak gerekiyor.



Sulu arabalardakinin tersine hava soğutmalı motorlarda termostat su yerine havayı kontrol ediyor. Vosvos motorlarında şarj dinamosunun arkasında bulunan soğutma fanı yağ radyatörüne ve motor üzerindeki silindir kapaklarına ve gömleklerine hava üflüyor motoru soğutmak için. Fanı üzerinde bulunduran davlumbazın alt kısmında motora üflenen havayı açıp kapatan flaplar oluyor. Bu flaplar çoğu motordan zamanında sökülüp atılmış.

Davlumbaz ile soğutma sacları arasına flaplar şekildeki gibi monte ediliyor.



Termostat sisteminin parçaları şu şekilde:



Sağlam termostat körüğü ile patlamış ve şişmiş termostat körüğü arasındaki fark:



Fotoğrafta flapsız ve flaplı davlumbazı görüyoruz.


Flaplar takılmadan önce



Flaplar takıldıktan sonra, soğutma açık konumda



Flaplar kapalı, soğutma kapalı



Yabancı sitelerde söylendiğine göre termostat flaplarının açısı motoru en iyi şekilde soğutacak biçimde ayarlanmış. Termostat çalışmasa bile yani sürekli açık konumda dursa bile bu flapların gerekli olduğu söyleniyor. Bu flaplar daha az ısınan gömleklere daha az hava, daha çok ısınan kapaklara daha çok hava yönlendiriyormuş.




Flaplar motora üflenen havayı kapattığı için motor kısa sürede çalışma ısısına geliyor, ve bu sürede davlumbazın ürettiği tüm hava kalorifer kazanlarına gittiği için kaloriferin hava akımı artıyor. Aynı zamanda kazanlar daha iyi ısındığı için kalorifer verimi ciddi şekilde artıyor. Termostat taktıktan sonra dakikasında ılık hava gelmeye başladı kaloriferden. 5 dakika sonra ise elimi 5 saniye zor tuttum kalorifer çıkışına. Kapı altındaki sıcak hava çıkışlarının süngeri zaman içinde soyulup gitmiş ve bunca yıl yenileme gereği duymamıştım. Fakat artık kapalı pozisyonda bile ayağımı yaktığı için ona da bir önlem aldım, bu malzemenin ne kadar dayanacağını bilmiyorum, sıcaktan özelliğini kaybederse farklı bir çözüm bulmam gerekecek.






Davlumbazı yerine takmadan önce olması gereken fakat zaman içinde eriyip giden radyatör süngerini de yeniledim, artık bu bölgeden geçen havanın tamamı radyatörün peteklerinin arasından geçiyor. Yağ soğutma performansının artmış olduğunu düşünüyorum bu şekilde.






Motor soğuk iken termostat körüğünün durumu:


Motor ısındıktan sonra termostat körüğü şişiyor ve flapları açıyor, körük yaylı vakumlu içinde alkol bulunan bir parça, bu yüzden zaman içinde patlarsa kendiliğinde şişiyor ve soğutmayı açıyor.




Soğuk havalarda bu körüğün uzunluğunun sürekli değiştiği, bu yüzden hiçbir zaman flapların tam açık veya tam kapalı konumda çalışmadığı, gerekli ısıyı sağlayacak şekilde aktif olarak çalıştığı söyleniyor.

Sonuç:

Sistem o kadar iyi tasarlanmış ki, flaplar kapalı şekilde arıza yapması çok zor. Isınınca şişen termostat körüğü patladığı zaman kendiliğinden şişerek soğutmayı açıyor. Bu körük motordan sökülse bile flapları açan bir yay mevcut, bu şekilde yine soğutma açılıyor. Bu yay olmasa bile hava akımı flapeleri kendiliğinden açıyor, bunu montaj esnasında denedim. Bence termostatın arıza yapması çok kolay değil. Belki yağ sızıntısı ve devamında oluşacak toz toprağın yağa karışarak balçık hale gelip parçalar üzerinde tortu biriktirmesi sonucu flaplar sıkışabilir, ya da motor dağıtılıp toplanırken parçalar doğru takılıp ayarı yapılmazsa, flap/körük ayarı yapılmazsa, mekanizma rahat işlemezse o zaman sorun çıkarabilir. Bunu dışında arıza yapması bana pek mümkün gelmiyor.

Yağ hararet değerleri

20-25C hava ısısında 10km yol yaptığımda yağ ısısı 70-80C’ye zor ulaşıyordu. Uzun yolda 80C’yi geçmiyordu. Yazın sorun yok doğal olarak, gaza yüklenildiğinde 100-110-120C’ye doğru yükseliş olduğunu görmüştüm. Termostat takıldıktan sonra yine 20-25C hava ısısında motor yağı 2km mesafede 80C’ye ulaştı ve 90C’yi hiçbir şekilde geçmedi.




Teşekkür: Bu çalışmada bana büyük yardımları olan Fatih ve Osman hocama teşekkürlerimi sunuyorum.

Not: Yavuz Sevgili tarafından hazırlanmıştır.

Genellikle 10 vostan 9 unda yok termostat.Uzun kullanımlarda hararet artar.Buna bağlı olarak aracı uzun süre kullanıp hemen durdurmamakta fayda var.Benzin fazla gelmiş olup motorunuz boğulmuş olabilir.Ancak kontak açmıyor ise bobin ile ilgili bir sıkıntı olabilir diye düşünüyorum.Bobin de uzun süreli çalışma sonucu ısınıp problem çıkartmış olabilir.Ya da akü ana kablolarında sıkıntı olabilir.En güzeli siz ateşleme ile ilgili parçaları elden geçirin.Buji, Buji kablosu, Bobin, Distribütör kapağı, Meksefe, Tevzi makarası, Platin gibi elektrikle ilgili parçaları değiştirin